افزایش قیمت مواد غذایی و تورم کالاهای اساسی این روزها به موضوع اصلی انتقاد از دولت تبدیل شده است. فشار چنان زیاد شده است که حتی برخی از حامیان دولت رئیسی نیز از حمایت او دست برداشته‌اند. در این شرایط او به صدا و سیما آمد تا از عملکرد دولت خود دفاع کند.

رئیسی مدعی شد که دولت هیچ کسری بودجه‌ای ندارد و توانسته است بدون استقراض از بانک مرکزی، هزار میلیارد تومان کسری بودجه دولت را جبران کند. بنا به ادعای او، در حالی که اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کردند که تورم به ۶۰ درصد برسد، اما امروز تورم به ۳۸ درصد رسیده است.

این سخنان در حالی مطرح شد که هزینه مواد غذایی در سبد خانوارها در مدت کوتاه اخیر چند برابر افزایش یافته است، چنانکه به گفته بنکداران و تولیدکنندگان مواد غذایی، مصرف گوشت قرمز، مرغ، برنج، و میوه در کشور کاهش یافته است. به عبارت دیگر، به دلیل افزایش قیمت کالاها، اقشار کم‌درآمد جامعه ناچار شده‌اند خرید برخی مواد خوراکی را از سبد خانوار حذف کنند.

از سوی دیگر، برخلاف ادعای رئیسی، عبدالناصر همتی، رئیس پیشین بانک مرکزی، با انتقاد از چاپ پول و افزایش نقدینگی در دولت رئیسی، نوشت: «رکورد تاریخی! ‏سال ۱۴۰۰ چاپ پول در دولت سیزدهم ۱۴۲ هزار میلیارد تومان شد (علیرغم ادعای تسویه تنخواه دولت) ‏و شایسته کسب عنوان فوق سلطان چاپ پول گردید. مشکلات دولت را کاملا درک می‌کنم، ‏فقط خواستم حامیان و امپراتوری رسانه‌ای دولت هم بدانند تا ان‌شاءالله به ریشه‌های واقعی مشکلات بپردازند.»

این در حالی است که رئیس دولت سیزدهم در مصاحبه خود مدعی شد که برای جبران کسری بودجه و پرداخت حقوق کارکنان دولت، از بانک مرکزی استقراض نکرده است.

اما نکته دیگری که در سخنان رئیسی به چشم آمد، اظهارات او در مورد افزایش فروش نفت و درآمدهای دولت بود.

او گفت: «با روی کار آمدن دولت سیزدهم، فروش نفت دو برابر شده است و همچنین از جهت فروش نفت دیگر نگرانی وجود ندارد و نسبت به افزایش تجارت خارجی، که حجم تجارت ما امروز به ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است.»

با توجه به قیمت نفت که در حال حاضر به نرخ بی‌سابقه‌ای رسیده است، اگر سخنان رئیسی درست باشد، عملا دولت نباید هیچ مشکلی برای تامین منابع مالی لازم برای اداره کشور داشته باشد. در این وضعیت، مشخص نیست که چرا بر خلاف گفته‌های رئیسی، قیمت کالاهای وارداتی همچنان افزایش می‌یابد و دولت هنوز در تامین ارز لازم برای واردات کالاهای اساسی با مشکل مواجه است.

در واقع، برخلاف گفته‌های رئیس دولت که می‌گوید قیمت نان، دارو، و کالاهای مصرفی افزایش نمی‌یابد و دولت نیازهای مردم را تامین می‌کند، قیمت‌ها در بازار چیزی دیگری را نشان می‌دهند.

«انجمن ملی حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان» در گزارشی اعلام کرد که قیمت کالاهای اساسی در یک سال منتهی به فروردین ۱۴۰۱، بین پنج تا ۱۶۷ درصد افزایش یافته است و بیشترین افزایش قیمت، مربوط به سیب‌زمینی بوده است.

بر اساس این گزارش، افزایش قیمت محصولات پروتئینی، شامل گوشت قرمز، مرغ و تخم‌مرغ، در قیاس با سال ۱۴۰۰ به ۵۳ درصد رسیده است. در گروه لبنیات نیز افزایش قیمت‌ها بین ۲۴ تا ۶۴ هزار تومان بوده است. قیمت قند و شکر نیز بین ۷۰ تا ۸۰ درصد بیشتر شده و بهای چای هم حدود ۱۷ درصد افزایش یافته است. همچنین، قیمت روغن نیمه‌‌جامد با ۹ درصد افزایش در یک سال گذشته به حدود ۹۰ هزار تومان رسیده است. نرخ روغن مایع آفتابگردان معمولی و سرخ‌کردنی هم با ۲۷ و ۲۶ درصد افزایش، از ۱۴ هزار تومان عبور کرده است.

علاوه بر کالاهای خوراکی، محصولات دیگر، مثل انواع شوینده‌ها نیز از افزایش قیمت‌ بی‌نصیب نمانده‌اند. گزارش انجمن ملی حمایت از مصرف‌کنندگان حاکی از آن است که انواع پودر دستی و ماشینی تا ۲۴ درصد گران شده‎‌اند و دستمال‌کاغذی تا ۳۶ درصد افزایش قیمت داشته است.

افزایش نرخ کالاهای موردنیاز مردم پس از دورخیز دولت رئیسی برای حذف ارز ترجیحی، روند سریع‌تری نیز یافت. ابراهیم رئیسی و تیم اقتصادی او مدعی‌اند که ارز ترجیحی با هدف مبارزه با «رانت» و «فساد» حذف می‌شود، اما شواهد نشان می‌دهد که حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به دلیل کسری بودجه دولت در دستور کار قرار گرفته است.